Verklarende woordenlijst
(Anti-)TNF
Tumornecrosefactor. Een anti-TNF-medicijn werkt door middel van TNF-modulatie
ACR
American College of Rheumatology
ACR20 (ACR 20/50/70)
American College of Rheumatology 20% score betekent een verbetering van minimaal 20% in het aantal gezwollen en gevoelige gewrichten alsook een verbetering van 20% of meer van drie van vijf andere meetpunten van ziekteactiviteit. ACR50 en ACR70 zijn hetzelfde, voor respectievelijk 50% en 70% respons
ADPKD
Autosomal dominant polycystic kidney disease; een ziekte waarbij doorgaans beide nieren vergroten door met vloeistof gevulde cysten, die leiden tot nierfalen. Andere organen kunnen ook worden aangetast
ADS
American Depositary Share; Galapagos heeft een Level 3 ADS op Nasdaq, genoteerd onder het ticker-symbool GLPG en CUSIP nr. 36315X101. Elke ADS komt overeen met één Galapagos-aandeel
AFM
Nederlandse Autoriteit Financiële Markten
Anemie
Aandoening waarbij er onvoldoende rode bloedcellen zijn om de lichaamsweefsels van zuurstof te voorzien
Artritis psoriatica
Artritis psoriatica, ook psoriatische artritis genoemd, is een vorm van ontstekingsreuma, die tot 30% van de psoriasispatiënten treft. Artritis psoriatica kan zwelling, stijfheid en pijn in en rond de gewrichten veroorzaken, evenals veranderingen van de nagels en algehele vermoeidheid
Artrose
De meest voorkomende vorm van artritis. Treedt meestal op vanaf middelbare leeftijd en kenmerkt zich door chronische afbraak van kraakbeen in de gewrichten, waardoor pijn, stijfheid en zwelling ontstaan
Assays
Laboratoriumtests om kenmerken te bepalen
Attrition rate
De historisch bepaalde maatstaf voor succes in de ontwikkeling van medicijnen, gebaseerd op algemeen geldende ontwikkelingsnormen. Statistisch gezien is een investering van minstens 12 op target gebaseerde programma’s vereist om er zeker van te zijn dat ten minste één programma een fase 3-studie bereikt. De meeste nieuwe R&D-programma’s worden stopgezet voordat ze fase 3 bereiken omdat ze niet succesvol genoeg zijn om te worden goedgekeurd
BID dosering
Tweemaal daagse dosering (bis in die)
Biologische beschikbaarheid
De mate waarin een (kandidaat)medicijn na (orale) toediening de systemische circulatie van het lichaam bereikt
Biomarker
Stof die wordt gebruikt als indicator van een biologisch proces, vooral om vast te kunnen stellen of een kandidaatmedicijn een biologisch effect heeft
Black & Scholes model
Een wiskundig model van een effectenmarkt en afgeleide effecten dat algemeen wordt gebruikt voor de prijsbepaling van Europese opties en inschrijvingsrechten
Bridging trial
Klinische studie uitgevoerd om een dataset te "overbruggen" of te extrapoleren naar een andere situatie, d.w.z. om gegevens van een populatie naar een andere te extrapoleren voor hetzelfde kandidaatmedicijn, of om van IV naar subcutane dosering te gaan
CALOSOMA
Fase 1-programma met GLPG3970 in psoriasis
CDAI
Crohn’s Disease Activity Index; een methode om de effecten van de ziekte van Crohn te kwantificeren, waarbij patiënten worden geëvalueerd op acht verschillende factoren met elk een vooraf vastgesteld gewicht
CDAI-remissie
Het percentage CD-patiënten dat in de FITZROY studie een vermindering bereikte van de CDAI-score tot <150
CFTR
Cystic fibrosis transmembrane conductance regulator is een membraaneiwit en het chloorkanaal bij gewervelden dat wordt gecodeerd door het CFTR-gen. Er wordt verondersteld dat het blokkeren van het CFTR-kanaal de groei en uitbreiding van cysten kan afremmen bij patiënten met ADPKD. GLPG2737 is een CFTR-remmer
CHIT1/AMCase
Chitotriosidase (CHIT1) is een eiwit coderend gen en AMCase is een inactieve zure zoogdier chitinase. CHIT1 is voornamelijk betrokken bij de activatie van macrofagen. Remming van chitinase-activiteit resulteert in een potentieel therapeutisch voordeel bij longziekten zoals IPF, zoals aangetoond is in een aantal preklinische modellen. GLPG4716 is een CHIT1/AMCase-remmer die aangrijpt op processen betrokken bij weefselschade
CHMP
Het Committee for Medicinal Products for Human Use (CHMP) is het beoordelingscomité van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) en heeft een vitale rol in de toelating van geneesmiddelen in de Europese Unie (EU)
CIR
Crédit d’Impôt Recherche, of onderzoekskrediet. Volgens de CIR-regels vergoedt de Franse overheid tot 30% van de jaarlijkse investering in onderzoek in Frankrijk gedurende een periode van drie jaar. Galapagos kan van deze regeling gebruik maken door haar vestiging in Romainville, net buiten Parijs
CRL
Complete Response Letter; brief die de FDA bezorgt om aan te geven dat de beoordelingscyclus voor de goedkeuringsaanvraag van een nieuw geneesmiddel is afgerond en dat het niet klaar voor goedkeuring is bevonden in zijn huidige vorm
CRO/Organisatie voor contractonderzoek
Contract Research Organization; een bedrijf dat ondersteuning biedt aan de farmaceutische, biotechnologie- en medical devices industrie
CRP
C-reactief proteïne is een eiwit dat aanwezig is in het bloed en waarvan de concentratie toeneemt na het ontstaan van een ontsteking
Chitinase
Chitinase is een enzym dat chitine afbreekt en betrokken bij de menselijke aangeboren immuniteit. Remming van chitinase-activiteit leidt tot een potentieel therapeutisch voordeel bij longziekten zoals IPF, zoals aangetoond in preklinische modellen
Colitis ulcerosa (CU)
CU is een inflammatoire darmziekte die leidt tot chronische ontsteking van de bekleding van het colon en rectum (CU verschilt van de ziekte van Crohn doordat bij de laatste in het gehele maagdarmkanaal sprake is van ontstekingen)
Corticosteroids
Elk van een groep steroïde hormonen geproduceerd in de bijnierschors of synthetisch gemaakt. Ze hebben verschillende metabole functies en sommige worden gebruikt om ontstekingen te behandelen
Cytokine
Een categorie kleine proteïnen die belangrijke signaalrollen vervullen in lichaamsprocessen
DARWIN
Fase 2-programma voor filgotinib bij reumatoïde artritis. DARWIN 1 onderzocht drie doses, eenmaal en tweemaal daagse toediening, gedurende maximaal 24 weken bij reumapatiënten die onvoldoende reageerden op methotrexaat (MTX) en die hun stabiele behandeling met MTX behielden. DARWIN 2 onderzocht drie eenmaal daagse doses gedurende maximaal 24 weken bij reumapatiënten die onvoldoende reageerden op methotrexaat (MTX) en hiermee waren gestopt. DARWIN 1 en 2 waren dubbelblinde, placebogecontroleerde studies waarvoor wereldwijd circa 900 patiënten werden ingeschreven en waarvoor de resultaten in 2015 werden gerapporteerd. DARWIN 3 is een langdurige vervolgstudie waarbij alle patiënten 200 mg filgotinib krijgen, m.u.v. Amerikaanse mannen die 100 mg krijgen. DARWIN 3 resultaten uit week 156 zijn in 2019 bekendgemaakt
DAS28 (CRP)
DAS28 is een Disease Activity Score voor reuma op basis van een rekenformule waarin het aantal gevoelige en gezwollen gewrichten uit een vaste reeks van 28 gewrichten, een beoordeling door de arts van de algemene gezondheid en een bloedfactor voor ontstekingen (bijvoorbeeld C-reactief proteïne) een rol spelen. DAS28 (CRP) omvat C-reactief proteïne om de score te berekenen, die kan variëren tussen 2,0 en 10,0. Scores lager dan 2,6 gelden als remissie
DDI studie
Drug-drug interaction studie. Bij dit type studie wordt nagegaan of er een verandering optreedt in de werking of bijwerkingen van een geneesmiddel door gelijktijdige toediening van een ander geneesmiddel
DIVERGENCE
Fase 2-programma waarin de werkzaamheid van filgotinib bij de ziekte van Crohn wordt onderzocht. DIVERGENCE 1 was een verkennende studie bij de ziekte van Crohn in de dunne darm en DIVERGENCE 2 bij de ziekte van Crohn met fistelvorming
DIVERSITY
Fase 3-programma waarin de werkzaamheid van filgotinib bij de ziekte van Crohn wordt onderzocht
DMARDs
Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs; medicijnen die de oorzaak van reumatoïde artritis aanpakken en niet enkel de symptomen
Degradatie
Het proces waarbij de functie van een eiwit verloren gaat door het gebruik van PROTACS of kleine moleculen
Diep veneuze thrombose (DVT)
De vorming van een of meer bloedstolsels in een van de grote aderen van het lichaam, meestal in de onderste ledematen. Het bloedstolsel kan naar de long reizen en een longembolie veroorzaken
Doseringsstudie
Een klinische fase 2-studie naar de werkzaamheid en veiligheid in patiënten met verschillende doseringen van een kandidaatmedicijn. De resultaten worden gebruikt om doses voor latere studies te bepalen
Dubbelblind
Begrip waarmee een klinische studie wordt aangeduid waarin noch de arts noch de patiënt weet of de patiënt een placebo of het te evalueren geneesmiddel krijgt
EC
Europese Commissie
EMA
De European Medicines Agency, de centrale Europese autoriteit die een nieuw geneesmiddel beoordeelt voor toelating tot de markt
Endoscopie
Een niet-chirurgische ingreep waarbij door middel van een endoscoop het maag-darmkanaal wordt onderzocht
FDA
De Food and Drug Administration is de Amerikaanse autoriteit die verantwoordelijk is voor het beschermen en bevorderen van de volksgezondheid en vergunningen toekent voor het op de markt brengen van geneesmiddelen in de Verenigde Staten
FIH
Eerste klinische studie met mensen, meestal gezonde vrijwilligers, met als doel de veiligheid, verdraagbaarheid en farmacokinetiek van het kandidaatmedicijn te bepalen
FILOSOPHY
Fase 4-programma waarin filgotinib in RA wordt geëvalueerd
FINCH
Fase 3-programma waarin het effect van filgotinib op reumatoïde artritis wordt geëvalueerd
FITZROY
Een dubbelblinde, placebogecontroleerde fase 2-studie met filgotinib bij 177 patiënten met de ziekte van Crohn gedurende maximaal 20 weken. Een volledig overzicht van de resultaten is in 2016 gepubliceerd in The Lancet
FORM 20-F
Form 20-F is een SEC filing ingediend bij de Securities and Exchange Commission in de VS
FSMA
De Belgische toezichthouder op de financiële markt: Financial Services and Markets Authority (Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten)
Farmacokinetiek (FK)
Onderzoek naar wat een lichaam met een geneesmiddel doet; welke effecten een stof in het lichaam ondergaat. Daartoe behoren absorptie, verspreiding naar de weefsels, metabolisme en uitscheiding. Deze processen bepalen de bloedconcentratie van het geneesmiddel en zijn metaboliet(en) als functie van de tijd na dosistoediening
Fast Track-status
Een toewijzing door de FDA van een geneesmiddel in onderzoek voor versnelde beoordeling om de ontwikkeling van geneesmiddelen te vergemakkelijken die een ernstige of levensbedreigende aandoening behandelen en een onvervulde medische behoefte opvullen
Fee-for-service; vergoeding voor diensten
Betalingssysteem waarin de dienstverlener voor elke verrichting of dienst een vaststaand bedrag betaald krijgt
Fenotypische screening
Fenotypische screening is een strategie die wordt gebruikt bij de ontdekking van geneesmiddelen om moleculen te identificeren met het vermogen om de ziektekenmerken van een cel te veranderen. Diermodellen en op cellen gebaseerde assays zijn beide strategieën die worden gebruikt om deze moleculen te identificeren. In tegenstelling tot op doelwit gebaseerde geneesmiddelenontdekking, is fenotypische screening niet afhankelijk van het kennen van de identiteit van het specifieke geneesmiddeldoelwit of zijn hypothetische rol in de ziekte. Een belangrijk voordeel van deze aanpak ten opzichte van doelgerichte screening, is het vermogen om complexe biologische mechanismen vast te leggen die anders niet haalbaar zijn
Filgotinib
Voorheen bekend als GLPG0634, onder commerciële naam Jyseleca. Klein molecuul, preferentiële JAK1-remmer, waarvoor in de Europese Unie, Groot-Brittannië en Japan voor reumatoïde artritis en colitis ulcerosa goedkeuring werd bekomen. Filgotinib is onderdeel van de samenwerking met Gilead. Filgotinib is momenteel in fase 3-studies in de ziekte van Crohn en in een fase 4-studie in RA
Fistelvorming bij de ziekte van Crohn
Fistels zijn abnormale buisvormige verbindingen die meestal ontstaan tussen het distale colon en het perianale gebied. Fistels zijn een van de meest ernstige gevolgen van een luminale vorm van de ziekte van Crohn. Bij patiënten met actieve ziekte van Crohn is de kans dat ze op enig moment in hun leven een fistel krijgen bijna 50%
Futiliteitsanalyse
Analyse van de waarschijnlijkheid dat een proef zijn primaire eindpunt haalt, op basis van een deelverzameling van de totale te verzamelen informatie. De term 'futiliteit' wordt gebruikt om te verwijzen naar de geringe waarschijnlijkheid dat een klinische proef zijn doelstellingen bereikt. Met name het stoppen van een klinische proef wanneer de tussentijdse resultaten suggereren dat het onwaarschijnlijk is dat deze statistische significantie zullen bereiken, kan middelen besparen die kunnen worden gebruikt voor meer veelbelovend onderzoek
GLIDER
Een fase 2 proof-of-concept studie met SIK2/3-remmer GLPG3970 in syndroom van Sjögren
GLPG0555
Een JAK 1-remmer momenteel in fase 1b in patiënten met artrose
GLPG0634
Een molecuulnummer dat tegenwoordig de naam filgotinib en Jyseleca draagt
GLPG1690
Een autotaxine-remmer die wij ontdekt hebben en die tegenwoordig de naam ziritaxestat draagt. Alle ontwikkelingen met ziritaxestat zijn in februari 2021 stopgezet
GLPG2737
Molecuul in fase 2 in ADPKD. Deze compound maakt deel uit van de cystische fibrose-samenwerking met AbbVie waarvoor Galapagos de rechten heeft teruggekregen buiten cystische fibrose
GLPG3121
Een molecuul in fase 1, inwerkend op JAK1/TYK2 gericht op ontstekingsziekten (IBD)
GLPG3667
Een TYK2-remmer, door ons ontdekt, topline resultaten uit de fase 1b-studie bij psoriasis werden gerapporteerd in juli 2021
GLPG3970
Een SIK2/3-remmer, momenteel in fase 2-patiëntenstudies, Topline resultaten uit de studies met CU, psoriasis en RA werden gerapporteerd in juli 2021
GLPG4399
Een SIK3-remmer in fase 1 gericht op ontstekingsziekten
GLPG4586
Molecuul in preklinische ontwikkeling met een nieuw, niet bekend gemaakt werkingsmechanisme gericht op fibrose. Dit is de eerste preklinische kandidaat uit de Fibrocor-samenwerking.
GLPG4605
Een SIK2/3-remmer in preklinische ontwikkeling, momenteel gericht op fibrose
GLPG4716
Een chitinase-remmer in licentie genomen van OncoArendi, momenteel in voorbereiding voor een fase 2 in IPF gericht op fibrosis
Geneesmiddelontdekking
Discovery; proces waarbij een mogelijk geneesmiddel wordt ontdekt of gemaakt. Bij Galapagos is dit de afdeling die toeziet op het ontdekken van targets en medicijnonderzoek tot de nominatie van preklinische kandidaatmedicijnen
Geneesmiddelontwikkeling
Development; alle activiteiten die vereist zijn voor het op de markt brengen van een nieuw geneesmiddel: preklinische en klinische studies, de chemische en farmaceutische ontwikkeling, tot en met de registratie van kandidaatmedicijnen
Genoom
De volledige set genetische informatie van een organisme die nodig is om dat organisme te bouwen en het te laten groeien en ontwikkelen
HDL
High-density lipoprotein; HDL neemt LDL (low-density lipoprotein) weg en verlaagt dus het LDL-gehalte; een hoog LDL-gehalte draagt bij aan het ontstaan van hartaandoeningen. Hoge HDL-gehaltes verlagen het risico op hartaandoeningen, terwijl lage HDL-niveaus dit risico verhogen
Hemoglobine
Een proteïne in rode bloedcellen dat zuurstof van de longen naar de weefsels en organen in het lichaam voert en koolstofdioxide terugvoert naar de longen
Histologie
Studie van de microscopische weefselstructuren
Histopathologie
Microscopisch onderzoek van weefsels naar manifestaties van een ziekte
IBD
Inflammatory Bowel Disease, inflammatoire darmziekten. Dit is een overkoepelend begrip voor auto-immuunziekten van het darmkanaal, waaronder de ziekte van Crohn en CU. De ziekte van Crohn treft de dunne en dikke darm, terwijl CU de dikke darm treft. Bij beide ziekten raakt de darmwand ontstoken. Dit leidt tot pijn, bloedingen en uiteindelijk kan in sommige gevallen chirurgische verwijdering van een deel van de darm noodzakelijk zijn
IND-aanvraag (Investigational New Drug)
Op grond van de Amerikaanse wet dient in de VS elk farmaceutisch bedrijf toestemming te verkrijgen voor het transport van een experimenteel medicijn over deelstaatsgrenzen heen, zolang dit medicijn niet is toegelaten tot de markt. Een uitzondering hierop wordt verkregen via een IND, op basis waarvan er klinische studies in de Verenigde Staten mogen worden uitgevoerd
IPF
Idiopathische longfibrose. Een chronische en uiteindelijk dodelijke ziekte die zich kenmerkt door een progressieve afname van de longfunctie. Bij longfibrose vormt zich littekenweefsel in de longen, waardoor kortademigheid ontstaat. Fibrose houdt doorgaans verband met een slechte prognose. Het begrip ‘idiopathisch’ wordt gebruikt omdat de oorzaak van longfibrose nog onbekend is
In licentie nemen/geven
Toestemming ontvangen van/geven aan een andere onderneming of instelling voor het gebruik van een merknaam, patent of ander eigendomsrecht in ruil voor een vergoeding en/of royalty
In vitro
Studies die worden uitgevoerd met cellen buiten hun natuurlijke omgeving, bijvoorbeeld in een laboratorium
In vivo
Studies die worden uitgevoerd met dieren in een laboratoriumomgeving
Intellectueel eigendom
Ideeën met commerciële waarde die worden beschermd of beschermd zouden kunnen worden door onder andere patenten, handelsmerken of auteursrechten
Intersegment
Verrichtingen tussen de verschillende segmenten van een bedrijf
JAK
Januskinasen (JAK) zijn kritische elementen in het doorgeven voor veel boodschapperstoffen van het immuunsysteem (zogenoemde cytokinen) en groeifactoren, waaronder stoffen die bij reuma in verhoogde concentraties voorkomen. Filgotinib is een preferentiële JAK1-remmer
Jyseleca®
Jyseleca® is de merknaam voor filgotinib
Kandidaatmedicijn
Stof die aan de vereisten van vroege preklinische testen heeft voldaan en geselecteerd is voor formele ontwikkeling, die begint met een preklinische veiligheidsstudie gevolgd door klinische studies voor de behandeling van een bepaalde ziekte bij mensen
Kaspositie
Kortlopende financiële investeringen en geldmiddelen en kasequivalenten
Klinische proof-of-concept (POC)
Moment in het proces van medicijnontwikkeling waarop een vroege studie met een kandidaatmedicijn daadwerkelijk effectiviteit laat zien in een therapeutische setting
Klinische respons van 100 punten
Percentage patiënten bij wie de CDAI-score (Crohn’s Disease Activity Index) met 100 punten daalt tijdens een klinische studie met CD-patiënten
Klinische studie: Fase 1
De vroegste klinische proeven in de ontwikkeling van een nieuw medicijn, meestal met een kleine groep gezonde vrijwilligers. Doel van deze studies is het bepalen van de veiligheid, verdraagbaarheid en farmacokinetiek van een medicijn
Klinische studie: Fase 2
Tweede stadium van studies, meestal met niet meer dan enkele honderden patiënten, om de werkzaamheid, de verdraagbaarheid en de meest efficiënte dosis te bepalen
Klinische studie: Fase 3
Grootschalige klinische studies, meestal met honderden tot duizenden patiënten om een definitief inzicht te krijgen in de werkzaamheid en verdraagbaarheid van een kandidaatmedicijn, wat de basis moet vormen voor officiële goedkeuring en toelating tot de markt door de regelgevende instanties
LADYBUG
Fase 2-programma met GLPG3970 in reumatoïde artritis
LDL
Low-density lipoprotein; LDL draagt in hoge concentraties bij aan hartaandoeningen
Leverenzymen
Ontstoken of beschadigde levercellen geven abnormaal grote hoeveelheden van bepaalde stoffen aan het bloed af, waaronder leverenzymen
Lipoprotein
Lipoproteïnen zijn stoffen gemaakt van eiwitten en vetten die cholesterol door je bloedbaan voeren. Er zijn twee hoofdtypen cholesterol: lipoproteïne met hoge dichtheid (HDL) of "goede" cholesterol en lipoproteïne met lage dichtheid (LDL) of "slechte" cholesterol
Longembolie
Een verstopping in een van de longslagaders in de longen
Lymfocyt
Een type witte bloedcel die deel uitmaakt van het immuunsysteem
MACE
Belangrijke ongunstige cardiovasculaire gebeurtenissen; een samengesteld eindpunt dat vaak wordt gebruikt in cardiovasculair onderzoek
MANGROVE
Een fase 2-programma met GLPG2737 in autosomale dominante polycystische nierziekte
MANTA
Een fase-2 sperma parameter-analyse studie met filgotinib in mannelijke patiënten met CU en CD
MANTA-RAy
Een fase-2 sperma parameter-analyse studie met filgotinib in mannelijke patiënten met RA, PsA of AS
MHLW
De Japanse Ministry of Health, Labor & Welfare, de centrale Japanse autoriteit die een nieuw geneesmiddel beoordeelt voor toelating tot de markt
MHRA
Medicines and Healthcare products Regulatory Agency; regelgevend agentschap voor geneesmiddelen en producten in de gezondheidszorg in Groot-Brittannië
MTX
Methotrexaat, een eerstelijnsbehandeling voor ontstekingsziektes
Mayo Score
De Mayo Score is een ziekte-activiteitsscore voor colitis ulcerosa. De score is een samenstelling van subscores uit vier categorieën, waaronder frequentie van de stoelgang, rectale bloedingen, bevindingen van een flexibele proctosigmoïdoscopie of colonoscopie, en de algemene beoordeling van de arts, met een totaalscore van 0-12
Mijlpaal
Een belangrijke prestatie in een project of programma; in onze samenwerkingen houdt dit doorgaans verband met een betaling
Modulatie
Het proces waarbij de functie van een eiwit gewijzigd wordt door gebruik te maken van kleine moleculen, peptiden, antilichamen of cellulaire therapie
Molecuul
Compound; een chemische stof, vaak een klein molecuul met geneesmiddeleigenschappen
Molecuulverzamelingen
Chemische bibliotheken, doorgaans kleine moleculen met geneeskrachtige eigenschappen die ontworpen zijn om interactie tot stand te brengen met specifieke target-klassen. Deze verzamelingen kunnen worden getoetst aan een target om in een ontdekkingsprogramma de eerste ‘treffers’ te realiseren
NDA
New Drug Application; aanvraag voor markttoelating in de Verenigde Staten van een medicijn dat zich nog in de onderzoeksfase bevindt en waarvan de maker de ontwikkelingsactiviteiten heeft afgerond
NICE
National Institute for Health and Care Excellence is een onafhankelijk overheidsorgaan dat nationale richtlijnen en advies geeft om de gezondheid en sociale zorg in het VK te verbeteren
NK-cellen
Natural-killer-cellen; een type witte bloedcel dat enzymgranules bevat en tumoren of virussen kan aanvallen
Neutrofiel
Een type immuuncel dat zich als een van de eerste celtypen naar de plek van een lichaamsinfectie begeeft. Neutrofielen zijn ook een type witte bloedcel dat infecties bestrijdt door micro-organismen te absorberen en doden
Oligonucleotide
Een kort DNA- of RNA-molecuul dat de expressie van een eiwit kan wijzigen en gebruikt wordt bij onderzoek naar of voor de ontwikkeling van een medicijn
Ontstekingsziekten
Een omvangrijke groep van niet-gerelateerde aandoeningen die verband houden met afwijkende ontstekingsprocessen
Orale dosering
Toediening van medicijnen via de mond, hetzij in vloeibare hetzij in vaste vorm (capsule of tablet)
Outsourcing
Activiteiten uitbesteden aan een derde
PASI
Psoriasis Area Severity Index; index die de ernst van de psoriasis uitdrukt. Deze index combineert de ernst (roodheid, dikte en schilfering) met het percentage van het lichaam dat is aangetast
PRAC
Pharmacovigilance Risk Assessment Committee, risicobeoordelingscomité voor geneesmiddelenbewaking, verantwoordelijk voor de beoordeling van alle aspecten van het risicobeheer van geneesmiddelen voor menselijk gebruik
PROTAC
Proteolysis targeting chimera; een specifiek klein molecuul dat een ongewenst eiwit dat een rol speelt in een ziekteproces kan verwijderen
Pivotale studies
Klinische studies uitgevoerd voor registratie van een kandidaatgeneesmiddel
Placebo
Een stof die geen farmacologisch effect heeft, maar wordt toegediend als controlemiddel bij het testen van een biologisch actief preparaat
Preklinisch
Stadium in de ontwikkeling van een medicijn, voorafgaand aan de toediening van medicijnen aan mensen. Bestaat uit in vitro en in vivo screening, farmacokinetische en toxicologische evaluatie, en chemische opschaling
Preklinische kandidaat (PCC)
Een nieuwe molecuul en mogelijk medicijn dat voldoet aan de chemische en biologische criteria voor het starten van een ontwikkelproces
Proof-of-concept (POC)
Een klinische proef waarin het eerste bewijs voor de werkzaamheid van een kandidaatmedicijn is verzameld. Een Proof-of-concept-studie is meestal met een klein aantal patiënten en voor een korte duur om een eerste indruk van de geneesmiddelactiviteit te krijgen
Proof-of-concept-studie
Fase 2-studies in patiënten waarbij de activiteit en veiligheid bij patiënten wordt geëvalueerd, meestal voor een nieuw werkingsmechanisme
Psoriasis
Een chronische huidziekte die resulteert in schilferige, vaak jeukende vlekken
QD-dosering
Eenmaal daagse toediening (quaque die)
R&D-divisie
R&D: research and development. De afdeling die zich bezighoudt met het ontdekken en ontwikkelen van nieuwe kandidaatmedicijnen voor de interne pijplijn of in het kader van op risico-/winstdeling gebaseerde samenwerkingen
Replicatie
Het proces waarbij DNA wordt vermenigvuldigd en er twee identieke DNA-moleculen aangemaakt worden voor celdeling
Reumatoïde artritis (RA)
Een chronische, systemische ontstekingsziekte die gewrichtsontsteking veroorzaakt en doorgaans leidt tot afbraak van het kraakbeen, boterosie en fysieke beperkingen
S&M expenses
Kosten voor Verkoop & Marketing
SEA TURTLE
Fase 2-programma met GLPG3970 in colitis ulcerosa
SEC
Securities and Exchange Commission in de VS
SELECTION
Fase 3-programma waarin onderzoek wordt gedaan naar filgotinib bij CU-patiënten. Een volledig overzicht van de resultaten is in 2021 gepubliceerd in The Lancet
SES-CD-scores
Simple Endoscopic Score for Crohn’s Disease; evaluatiemethode waarbij vijf vaststaande darmsegmenten worden beoordeeld en een score tussen 0 (niet aangedaan) en 3 (ernstig aangedaan) krijgen toegekend
SIK
Salt-inducible kinase. Dit is de target-familie voor de portfolio aan moleculen in het Toledo-programma
Screening
Een methode die meestal wordt toegepast bij aanvang van een traject om medicijnen te ontwikkelen, waarbij een target wordt getest in een biochemische test met een serie kleine moleculen of antilichamen. Doel hiervan is om een initiële set ‘treffers’ te verkrijgen die een reactie op deze target vertonen. Deze treffers worden dan verder getest of geoptimaliseerd
Short interfering RNA
Short interfering RNA; een middel dat in onderzoek gebruikt wordt om de activiteit van bepaalde genen te verlagen
Statin
Statins zijn een klasse van lipidenverlagende medicijnen die ziekte en sterfte verminderen bij mensen die een hoog risico lopen op hart- en vaatziekten. Het zijn de meest gebruikte cholesterolverlagende geneesmiddelen. Cholesteroldragers met een lage dichtheid (LDL) spelen een sleutelrol bij de ontwikkeling van atherosclerose en coronaire hartziekten via de mechanismen die door de lipidehypothese worden beschreven
Syndroom van Sjögren
Het syndroom van Sjögren is een systemische ontstekingsziekte, die door het hele lichaam voelbaar kan zijn en vaak resulteert in chronisch droge ogen en een droge mond
Systemische lupus erythematosus
Een auto-immuun ziekte met systemische manifestaties waaronder huiduitslag, gewrichtserosie of zelfs nierfalen
TAPINOMA
Fase 1b proof-of-concept studie met SIK2/3-remmer GLPG3970 in SLE. Deze studie werd stopgezet in oktober 2021
TEAE
Treatment Emergent Adverse Event, een bijwerking die vóór de aanvang van de behandeling niet aanwezig was of een reeds aanwezige bijwerking die na blootstelling aan de behandeling in intensiteit of frequentie toeneemt
TYK
Tyrosinekinase is een enzym dat een fosfaatgroep van ATP kan overbrengen naar de tyrosineresiduen van specifieke eiwitten in een cel. Het functioneert als een "aan" of "uit" schakelaar in vele cellulaire functies. Tyrosinekinases behoren tot een grotere klasse van enzymen die bekend staan als proteïnekinases die ook fosfaten binden aan andere aminozuren zoals serine en threonine. GLPG3667 is een omkeerbare en selectieve remmer van het TYK2-kinasedomein
Target
Proteïne waarvan is aangetoond dat deze een rol speelt in een ziekteproces en de basis vormt van een therapeutische interventie of ontdekking van een medicijn
Target discovery
Identificatie en validatie van eiwitten die aantoonbaar een rol spelen in een ziekteproces
Technology access fee
Licentiebetaling in ruil voor toegang tot specifieke technologie (bijvoorbeeld molecuul- of viruscollecties)
Toledo
Toledo is de programmanaam voor target-familie van SIK-remmers
Topische corticosteroïden
Corticosteroïden die via de huid worden toegediend met een zalf
Transcriptie
Het proces waarbij een RNA molecuul gekopieerd wordt vertrekkend vanuit de genetische DNA code
Translatie
Het proces waarbij een eiwit gemaakt wordt op basis van de mRNA-code
VTE
Voltijds equivalent; een methode om de betrokkenheid van een medewerker bij een project te meten. Voorbeeld: een VTE van 1,0 betekent dat voor het project het equivalent van één voltijds-medewerker is ingezet
Veneuze trombotische events
Wanneer een bloedstolsel losbreekt en in het bloed reist, wordt dit een veneuze trombo-embolie (VTE) genoemd. De afkorting DVT / PE verwijst naar een VTE waarbij een diepe veneuze trombose (DVT) naar de longen is verplaatst (PE of longembolie)
Werkzaamheid
De mate van effectiviteit van een medicijn voor het beoogde gebruik
Ziekte van Crohn
Een inflammatoire darmziekte van dunne en dikke darm die leidt tot pijn, bloedingen en uiteindelijk, in sommige gevallen, chirurgische verwijdering van delen van de darm
Ziekte van Crohn in de dunne darm (SBCD)
De ziekte van Crohn (Crohn's Disease; CD) veroorzaakt chronische ontstekingen en erosie van de darmen. De ziekte kan verschillende delen van het maagdarmkanaal aantasten, waaronder de maag, de dunne en de dikke darm. Hoewel geïsoleerde small bowel CD (SBCD) niet vaak voorkomt, is er wel vaak sprake van aantasting van een deel van de dunne darm, met name het ileum
Ziektemodificerend
Adresseert de ziekte zelf en beïnvloedt het verloop van de ziekte, in tegenstelling tot medicijnen die symptomen bestrijden
Ziritaxestat
Voorheen bekend als GLPG1690. Een nieuw kandidaatgeneesmiddel dat zich richt op autotaxine. Alle ontwikkelingen met ziritaxestat zijn in februari 2021 stopgezet