33. Financieel risicomanagement

Zie “Risicofactoren” voor meer informatie over algemene risicofactoren.

Financiële risicofactoren

Onze financiële risico’s worden centraal beheerd. Onze financiële afdeling coördineert de toegang tot de nationale en internationale financiële markten en beschouwt en beheert continu de financiële risico’s met betrekking tot onze activiteiten. Deze hebben betrekking op het risico op de financiële markten, het kredietrisico, het liquiditeitsrisico en het valutarisico. Er zijn geen andere belangrijke risico’s, zoals renterisico, want wij hebben bijna geen financiële schulden en hebben een sterke kaspositie. Wij doen niet aan het kopen of verhandelen van financiële instrumenten voor speculatieve doeleinden.

Categorieën van materiële financiële activa en schulden:

Akkoord met Gilead over de intekening op aandelen

Door ons akkoord met Gilead over de intekening op aandelen werden we tijdelijk blootgesteld aan risico op financiële markten en valutarisico.

Op 16 december 2015 tekenden Gilead Sciences, Inc. en Galapagos NV een globaal samenwerkingsakkoord over de ontwikkeling en commercialisering van filgotinib. In het kader van deze overeenkomst verbond Gilead zich tot een upfront betaling van $725 miljoen, bestaande uit een licentievergoeding van $300 miljoen en een investering in het kapitaal van Galapagos NV voor $425 miljoen, door intekening op nieuwe aandelen aan een prijs van €58 per aandeel, inclusief uitgiftepremie. Deze overeenkomst werd effectief voltooid en trad in voege op 19 januari 2016; de volledige betaling werd uitgevoerd.

Als gevolg van deze overeenkomst erkenden wij een uitgestelde opbrengst en een overeenkomstig vlottend afgeleid financieel actief van €39 miljoen bij ondertekening van de overeenkomst met Gilead over de inschrijving op de aandelen (de “share subscription agreement”), zoals vereist door IAS 39. Dit financieel actief toonde aanvankelijk de uitgiftepremie die Gilead ging betalen, bovenop de slotkoers van het Galapagos aandeel op de dag van de ondertekening van de share subscription agreement. Dit bedrag vertegenwoordigde ook een uitgestelde opbrengst die in resultaat zal genomen worden volgens hetzelfde ritme als de $300 miljoen upfront betaling van de licentievergoeding.

De reële waarde van dit afgeleid financieel instrument werd aanvankelijk berekend op 16 december 2015, gebaseerd op de verwachte waarde van het Galapagos aandeel einde januari 2016, de verwachte volatiliteit van de wisselkoers EUR/U.S. dollar en de toepasselijke discontovoeten.

Volgens IAS 39 moest de reële waarde van het financieel instrument herberekend worden zowel op jaareinde als bij de invoegetreding van de share subscription agreement op 19 januari 2016, op de vervaldag van het financieel actief. Wijzingen in de reële waarde van het financieel instrument werden in de resultatenrekening opgenomen.

De afname van de reële waarde van het financieel instrument, te wijten aan de stijging van de koers van het Galapagos aandeel in de periode tussen het ondertekenen van de share subscription agreement en 31 december 2015, resulteerde in een negatieve, non-cash reële waarde kost van €30,6 miljoen, zonder effect op de kaspositie. Op 31 december 2015 werd de reële waarde van dit financieel actief herberekend op basis van de verwachte waarde van het Galapagos aandeel einde januari 2016, de verwachte volatiliteit van de wisselkoers EUR/U.S. dollar en de toepasselijke discontovoeten.

Op 19 januari 2016 werd de transactie officieel afgerond door de intekening door Gilead Biopharmaceutics Ireland Unlimited Company op 6.760.701 nieuwe aandelen van Galapagos NV aan een prijs van €58,00 per aandeel inclusief uitgiftepremie, voor een totaal van $425 miljoen of €392.120.658 aan een koers EUR/U.S. dollar van 1,0839.

De toename van de reële waarde van het financieel actief, te wijten aan de daling van de koers van het Galapagos aandeel in de periode tussen 1 en 19 januari 2016, leidde tot een positieve non-cash opbrengst in 2016 van €57,5 miljoen, wederom zonder effect op de kaspositie.

De waarde van het financieel actief bedroeg op de vervaldag van 19 januari 2016 €65,9 miljoen, en toonde de uitgiftepremie die Gilead betaalde bovenop de slotkoers van ons aandeel op de dag van de kapitaalverhoging. Dit bedrag bestond uit (1) de aanvankelijke berekening op de dag van de ondertekening van de share subscription agreement voor een bedrag van €39 miljoen, geboekt als uitgestelde opbrengst, en (2) de daaropvolgende herberekeningen van het financieel actief, opgenomen als financieel resultaat onder IAS 39: €30,6 miljoen negatieve reële waarde aanpassing in het jaar 2015 en €57,5 miljoen positieve reële waarde aanpassing in het eerste kwartaal van 2016, voor een totale positieve reële waarde aanpassing van €26,8 miljoen. Dit financieel actief verviel op de datum van inwerkingtreding van de share subscription agreement en werd afgeboekt ten opzichte van de rekening uitgiftepremies.

Financieel vast actief beschikbaar voor verkoop

Op 15 juli 2016 investeerden we €2,75 miljoen in Pharnext, een Frans biofarmaceutisch bedrijf met vergevorderde klinische studies dat nieuwe therapieën ontwikkelt voor ernstige wees- en andere veel voorkomende neurologische ziektes, genoteerd op Euronext. Galapagos heeft geen beperkingen op de verkoop van dit eigenvermogensinstrument en het actief werd niet in pand gegeven voor een verplichting van Galapagos. Deze investering werd geclassifieerd als een ‘beschikbaar voor verkoop’ eigenvermogensinstrument, dat valt in de categorie 1 reële waarde berekening gebaseerd op slotkoers van de PXT effecten op Euronext op elke rapporteringsdatum.

De marktprijs van de Pharnext aandelen kan fluctueren en kan door verscheidene faktoren beïnvloed worden, zoals de wereldwijde economische toestand, de bedrijfsontwikkeling van concurrenten, en fusies en overnames in de sector. De beperking van dit risico is een moeilijke opdracht.

Liquiditeitsrisico

Onze geconsolideerde balans toont een bedrag van €112,3 miljoen aan overgedragen verliezen op het einde van 2016. Het management voorspelt onze liquiditeitsbehoefte om ervoor te zorgen dat wij over voldoende liquide middelen beschikken om aan de operationele behoeften te voldoen. Wij hebben geen kredietlijnen. Dergelijke prognoses zijn gebaseerd op realistische veronderstellingen met betrekking tot ontvangen succes- en upfront-betalingen rekening houdende met de ervaringen uit het verleden, met in het achterhoofd dat niet alle nieuwe geplande projecten zullen worden gerealiseerd.

Kredietrisico

De term “kredietrisico” verwijst naar het risico dat de tegenpartij niet aan haar contractuele verplichtingen kan voldoen, wat resulteert in financieel verlies voor ons.

De handelsvorderingen bestaan uit een beperkt aantal kredietwaardige klanten, waaronder vele grote farmaceutische bedrijven, verspreid over verschillende geografische gebieden. Om het risico van financiële verliezen te beperken, hebben wij een beleid ontwikkeld om alleen te handelen met kredietwaardige tegenpartijen.

Wij verlenen krediet aan onze klanten in het kader van onze normale bedrijfsuitoefening. Meestal vereisen wij geen onderpand of andere zakelijke zekerheden om de verschuldigde bedragen in te dekken. Het management evalueert voortdurend de kredietwaardigheid van de klantenportefeuille. Alle vorderingen worden als inbaar

Onze geldmiddelen en kasequivalenten worden hoofdzakelijk belegd in spaar- en depositorekeningen. Spaar- en depositorekeningen genereren beperkte rente-opbrengsten. Voor banken en financiële instellingen worden alleen onafhankelijk beoordeelde partijen met een minimum ‘A’rating in het begin van de looptijd geaccepteerd.

Intrestrisico

De enige variabele rentedragende financiële activa zijn de geldmiddelen en kasequivalenten. Wijzigingen in intrestvoeten kunnen schommelingen veroorzaken in intrestopbrengsten en –kosten te wijten aan korte termijn rentedragende activa. Het management verwacht geen opmerkelijke daling van de intrestvoeten in de nabije toekomst, daarom is de blootstelling van geldmiddelen en kasequivalenten aan een wijziging van de intrestvoeten ook beperkt.

Effect van wijziging in de intrestvoeten

Een toename van de intrestvoeten met 100 basispunten op balansdatum zou aanleiding geven tot een resultaatstoename van ongeveer €10 miljoen (2015: €3 miljoen); een afname van de intrestvoeten met 100 basispunten brengt een resultaatsverslechtering van ongeveer €10 miljoen (2015: €3 miljoen).

Wisselkoersrisico

Wij worden blootgesteld aan het buitenlandse wisselkoersrisico voortkomend uit blootstelling aan verschillende vreemde valuta. Onze functionele valuta is de Euro, maar wij ontvangen ook betalingen van onze belangrijkste samenwerkingspartners AbbVie en Gilead in U.S. dollar. Bovendien kopen wij ook enkele verbruiksartikelen en materialen aan in U.S. dollar, Zwitserse frank, Britse pond en Kroatische kuna.

Om dit risico te beperken, trachten wij de inkomende en uitgaande kasstromen in valuta anders dan de Euro af te stemmen. Daarenboven worden contracten door onze verschillende entiteiten vooral afgesloten in de functionele valuta van die entiteit, behalve de alliantieovereenkomsten getekend met AbbVie en Gilead. Daarvoor worden de betalingen uitgevoerd in U.S. dollar.

Om dit risico nog meer te beperken, hebben wij in de loop van 2012 een netting-systeem geïmplementeerd, dat intra-groepsbetalingen tussen entiteiten met een verschillende functionele valuta beperkt.

Het wisselkoersrisico in geval van een verandering van 10% in de wisselkoers bedraagt:

Het wisselkoersrisico in U.S. dollar komt voort uit onze geldmiddelen en kasequivalenten aangehouden in U.S. dollar.

Kapitaalrisicofactoren

Wij beheren ons kapitaal met als doel te verzekeren dat wij in continuïteit kunnen blijven opereren. Tegelijkertijd wensen wij het rendement aan onze aandeelhouders te verzekeren via de resultaten van onze onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten.

Onze kapitaalstructuur bestaat uit geldmiddelen en kasequivalenten, financieringsschulden (die wij nauwelijks hebben per 31 december 2016 – wij hebben geen financiële schulden naast de financiële leasings en voorschotten van Oseo, een Franse publieke organisatie die instaat voor innovatieondersteuning voor €0,1 miljoen), eigen vermogen toerekenbaar aan onze aandeelhouders, waaronder aandelenkapitaal, reserves en overgedragen resultaten, zoals vermeld in het mutatieoverzicht van het eigen vermogen.

Wij beheren onze kapitaalstructuur en voeren de nodige aanpassingen door met het oog op economische schommelingen, de risico’s eigen aan onderliggende activa en de liquiditeitsnoden van de huidige onderzoeks-en ontwikkelingsactiviteiten.

De deugdelijkheid van de kapitaalstructuur zal afhankelijk zijn van vele factoren, onder andere de wetenschappelijke vooruitgang in de onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma’s, de omvang van dergelijke programma’s, de betrokkenheid met reeds bestaande maar ook nieuwe klinische CRO’s, de vaardigheid om nieuwe allianties en samenwerkingsverbanden te sluiten, de investeringen, de marktontwikkelingen en andere toekomstige overnames.

Noch Galapagos NV, noch enige andere van haar dochterondernemingen zijn onderhevig aan om het even welke extern opgelegde kapitaalvereisten, naast degene die voortkomen uit de toepasbare vennootschapswetgeving.