Ons programma voor cystic fibrosis
Cystic fibrosis (CF), ook bekend als taaislijmziekte of mucoviscidose, is een zeldzame, levensbedreigende genetische ziekte die de longen en het spijsverteringsstelsel aantast. Over de hele wereld zijn er 80.000 mensen met CF, waarvan ongeveer 30.000 in de Verenigde Staten. Bij CF-patiënten is het CFTR-gen (Cystic Fibrosis Transmembrane conductance Regulator) defect. Dit gen codeert voor het eiwit dat het transport van chloride-ionen door het celmembraan regelt. CF-patiënten worden ingedeeld aan de hand van de specifieke mutatie van het CFTR-gen waarvan bij hen sprake is. De Klasse II-mutatie is aanwezig bij circa 90% van de CF-patiënten, en Orkambi®1Orkambi wordt door Vertex Pharmaceuticals op de markt gebracht. is de enige goedgekeurde behandeling voor de onderliggende oorzaak van CF bij deze mutatie. Kalydeco is een ziektemodificerende behandeling voor Klasse III-mutaties, waarvan bij 4% van alle CF-patiënten sprake is. De markt voor CF-therapieën is van aanzienlijke omvang en blijft groeien. Volgens Vertex zijn in 2016 circa 9.000 patiënten met Vertex-medicijnen behandeld en Vertex verwacht dat dit aantal in de periode tot 2024 zal groeien naar circa 75.000 patiënten. De gecombineerde omzet van Kalydeco en Orkambi bedroeg in 2016 circa $1,7 miljard.
Ondanks de goedkeuring van Kalydeco en Orkambi, is er behoefte aan betere geneesmiddelen die tot een verbeterde longfunctie voor het grootste deel van de patiënten leiden. Hoewel veel pediatrische patiënten een normale longfunctie hebben bij de diagnose, zijn artsen algemeen van mening dat het vroeg starten met behandelen voordelen voor de patiënt heeft door het vertragen van de achteruitgang van de longfunctie.
Twee soorten ziektemodificerende CFTR-modulatoren staan momenteel in de belangstelling bij ontwikkelaars van CF-medicijnen. ‘Potentiator’-moleculen zijn erop gericht om door activering van CFTR de stroom van ionen te herstellen door de kanaalopening te beïnvloeden. ‘Corrector’-moleculen zijn erop gericht om de verstoring in de vouwing van het CFTR-eiwit te corrigeren en sterkere expressie aan het celoppervlak mogelijk te maken. Om voor de grootste groep patiënten met de Klasse II-mutatie en andere mutaties de CFTR-functie wezenlijk te verbeteren denken wij dat een combinatie van medicijnen nodig is, bestaande uit een potentiator en twee nieuwe correctoren (die wij C1 en C2 noemen).
In preklinische studies met cellulaire modellen is consequent waargenomen dat combinaties van potentiator met C1- en C2-correctoren de CFTR-functie in longepitheelcellen en – organoïden van Klasse II-, III-, en IV-patiënten, zowel homozygoot als heterozygoot voor F508del, kunnen herstellen tot een vrijwel gezonde toestand:
Deze resultaten wijzen op een overtuigende therapeutische optie voor deze patiënten. Wij denken op grond van deze in vitro-resultaten dat onze CF-combinatietherapie een antwoord kan zijn op de onvervulde medische nood bij zowel homozygote als heterozygote Klasse II-patiënten.
Wij willen daarom medio 2017 een evaluatie starten van een CF-therapie met eenmaal daagse orale toediening van deze drievoudige combinatie. In 2017 worden ook nog andere studies met nieuwe CF-moleculen gepland. We hebben een portfolio ontwikkeld van ‘lead’- en ‘follow-on’-moleculen waaruit we de beste potentiator- en correctormoleculen voor onze drievoudige combinatietherapie kunnen selecteren:
